اگر مسواک می‌زنید، این نکات را در نظر بگیرید!

لحن این پست نسبت به سایر پست‌های این بلاگ یکم خودمونی‌تره. البته دلیل خاصی هم نداره. همینجوری! شما به بزرگواری خودتون ببخشید:)

خیلی‌هامون مسواک می‌زنیم. نه شاید بهتره بگم خیلی‌هامون نمی‌زنیم. با یکم اغماض می‌تونم بگم هیچ‌کدوممون مسواک نمی‌زنیم. چرا دارم اینو می‌گم؟ چونکه مسواک زدن هم روش خاص خودش رو داره. اصول داره. همینجوری نیست.

خیلی از چیزهایی که ما حواسمون هست موقع مسواک زدن رعایت کنیم اصلاً مهم نیستن و برعکس خیلی از چیزهایی هم که مهمّه رو تقریباً کسی رعایت نمی‌کنه. البته نه اینکه کسی رعایت نکنه‌ها؛ من ندیدم که بخوام بنویسم.

بگذریم.

قبل از هر چیزی بهتره راجع به این حرف بزنم که اگه مسواک نزنیم چی می‌شه؟ چه اتفاقی میفته؟ شاید با خودتون بگین خب معلومه دیگه دندون‌مون خراب می‌شه. یا اینکه نهایتاً بگین دهنمون آفت می‌زنه و زخم می‌شه.

اتفاقاً من می‌خوام بگم که اصلاً موضوع این نیست. ای کاش فقط دندون‌مون خراب می‌شد. جالبه بدونین که مسواک نزدن با مشکلاتی مثل فشار خون، دیابت، آرتریت روماتوئید، مشکلات قلبی، آنفلوآنزا، پوکی استخوان، آلزایمر و … در ارتباطه.

چرا؟ چه ربطی داره اصلاً؟

همه‌ی ما می‌دونیم که بعد مصرف یک خوراکی بخشی از اون روی دندون‌ها می‌مونه و باید با مسواک زدن اونا رو حذف کنیم. حالا اگه مسواک نزنیم و نتونیم غذای باقی مونده رو از روی دندون‌ها حذف کنیم، این پسماند غذایی به همراه باکتری‌ها چیزی رو می‌سازن به نام پلاک دندان که به مرور تبدیل به جرم می‌شه.

ماندگاری پلاک دندانی و جرم باعث می‌شه به مرور زمان باکتری به لایه‌های داخلی دندون نفوذ کنه و علاوه بر پوسیدگی دندون، به سایر بافت‌های بدن و حتّی خون دسترسی پیدا کنه. اینجا دیگه بدن در معرض انواع تهیدیدها توسط این باکتری‌ها قرار می‌گیره.

پس متوجه شدیم که مسواک نزدن چه بلایی سرمون میاره. حالا بریم سراغ نکات مهمّی که تو بحث مسواک زدن وجود داره.

نکته‌ی اول

اوّل در مورد ابزارها حرف بزنیم. چه مسواکی خوبه؟ چه خمیردندونی بخریم؟ آیا از خلال دندون و نخ دندون استفاده کنیم یا نکنیم؟ دهانشویه چی؟

در مورد مسواک: راستش خیلی مهم نیست که چه مسواکی می‌خریم. چیزی که مهمّه نحوه مسواک زدن و تعداد دفعات مسواک زدنه و نه خود مسواک. اینکه مسواک ساده باشه یا برقی، سفت باشه یا نرم باشه خیلی مهم نیست. تنها چیزی که مهمّه اینه که مسواکی رو تهیه کنیم که باهاش راحتیم. مسواکی که به لثه‌ها و دهانمون آسیبی نزنه.

در مورد خمیردندون: مهم‌ترین نکته هنگام تهیه خمیردندون اینه که حواسمون باشه حداقل غلظت فلوراید موجود در خمیردندون 1350 ppm باشه. این مورد رو می‌تونید روی بسته‌بندی خود خمیردندون بخونید.

بچه‌ها هم می‌تونن از خمیردندون بزرگسالان استفاده کنن ولی باید مطمئن باشید که حداقل غلظت فلوراید اون 1000 ppm باشه. فقط حواستون باشه که خمیردندون رو نخورن:) ضمن اینکه بچه‌های زیر 6 سال بهتره که از مقدار کمتری خمیردندون استفاده کنن (در حد یک نخود).

در مورد نخ دندون: استفاده از نخ دندون تو حفظ سلامت دندون‌ها خیلی حیاتیه. چونکه نخ دندون علاوه بر کمک به خروج مواد غذایی باقی‌مونده از بین دندون‌ها، کمک می‌کنه تا پلاک‌های دندانی تشکیل شده هم از بین برن و اینجوری دندون‌هامون سالم‌تر می‌مونن.

استفاده از نخ دندون قبل مسواک زدن زمان مناسبیه. اما وحی منزل نیست. می‌تونید هر زمان که خواستید از نخ دندون استفاده کنید. در حد روزی یکی دوبار مناسبه. یادتون باشه که اینجوری نخ دندون بکشید:

1. اول در حد 30-40 سانتی‌متر از نخ دندون رو جدا کنید. به اندازه 3-4 سانتی‌متر از نخ رو دور انگست‌های دستتون بپیچونید.
2. نخ دندون رو بین دندون‌ها تا محل لثه بالا و پایین بکشید.
3. این کار رو 7-8 بار برای هر فاصله بین دو دندون انجام بدین تا خوب تمیز بشه.

در مورد خلال دندون: بهتره تا حد امکان از خلال دندون برای حذف غذاهای باقی مونده بین دندون‌ها استفاده نکنید چون ممکنه موجب آسیب به لثه و خونریزی و عفونت بشه.

در مورد دهانشویه: نکته‌ی مهم در مورد استفاده از دهانشویه اینه که نباید بلافاصله بعد مسواک استفاده بشه. دوم اینکه تا نیم ساعت بعد دهانشویه اصلاً نباید چیزی بخورید. و در آخر حواستون باشه که دهانشویه حتماً فلوراید داشته باشه.

نکته‌ی دوم

نکاتی در مورد نحوه مسواک زدن و اشتباهات ما توی مسواک زدن:

• اول از همه به این نکته توجه کنید که نباید بعد هر مسواک دهنتون رو بشورید. یکی از اشتباهات رایج موقع مسواک زدن اینه که بلافاصله بعدش کامل دهنمون رو می‌شوریم و اون فلوراید خمیر دندون رو از روی دندون‌ها حذف می‌کنیم. تنها کاری که باید بکنید اینه که محتوای خمیردندون موجود در دهنتون رو بریزید بیرون. نه اینکه کل دهنتون رو کامل با آب بشورین. البته مسواک رو حتماً بشورید. کامل!
• بهتره دوبار در روز مسواک بزنین تا پلاک‌های دندانی فرصت تشکیل و تثبیت نداشته باشن.
• مسواک رو هر چند وقت یکبار عوض کنید. مثلاً بهتره هر 2-3 ماه یکبار یک مسواک جدید بخرین.
• یادتون باشه تمام دندون‌ها و تمام سطوح رو با مسواک تمیز کنید. سطح جلویی و پشتی و سطحی که در تماس با غذا هست باید با هم تمیز بشه.
• حدوداً دو دقیقه برای مسواک زدن زمان بذارید و این تایم رو بین هر ناحیه از دهان تقسیم کنین. 30 ثانیه برای هر بخش (دندون‌های بالایی فک راست، دندون‌های پایینی فک راست، دندون‌های بالایی فک چپ و دندون‌های پایینی فک چپ).
• این نکته رو هم احتمالاً خیلی‌هاتون شنیدین ولی بازم میگم. بهتره به صورت حواسمون به نوع حرکت دادن و زاویه مسواک روی دندون‌ها باشه. ویدئو زیر رو ببینید تا بفهمید چی میگم:
• زبان رو فراموش نکنین. مسواک زدن زبان کمک می‌کنه تا باکتری‌های چسبیده به اون حذف بشن و از بین برن.
• در انتهای مسواک زدن هم به صورت کلّی وضعیت دندون‌ها و دهان‌تون رو چک کنید تا مطمئن بشید که لثه‌ها دچار خونریزی نشده باشن و چیزی هم لای دندون‌ها نمونده باشه.

نکته‌ی سوم

سلامت دندون‌ها فقط به مسواک زدن یا نزدن برنمی‌گرده. بهتره که همه‌ی ما مصرف غذاهای شیرین و پر از قند و شکر رو کنترل و محدود کنیم (از نوشابه و آبمیوه و انرژی‌زاها گرفته تا شیرینی و بستنی و شکلات و …). اینطوری باکتری‌ها فرصت کمتری برای رشد در دهان‌مون پیدا می‌کنن.

نکته‌ی آخر هم اینکه بهتره به صورت دوره‌ای برای چکاپ دندون‌ها به یک دندون‌پزشک مراجعه کنید (مثلاً سالی یکی دوبار). اینطوری قبل از اینکه مشکل بقولی بیخ پیدا کنه و نیاز به هزینه‌های گزاف و زیاد به وجود بیاد، می‌تونین راحت‌تر مشکل رو رفع کنید.

پی‌نوشت

دو منبع مورد استفاده برای این پست:

مقاله harvard medical school

مقاله NHS بریتانیا